Toepasselijk recht ouderlijke verantwoordelijkheid

In het kort

Om te bepalen welk recht van toepassing is op een situatie van ouderlijke verantwoordelijkheid met een internationaal element, moeten de regels van het Verdrag van Den Haag van 19 oktober 1996 toegepast worden. Dat verdrag vervangt sinds 2014 artikel 35 van het Wetboek IPR voor zover het gaat over ouderlijke verantwoordelijkheid. 

Wat bepaalt het toepasselijk recht precies?

Het verdrag definieert ouderlijke verantwoordelijkheid breed. Het omvat niet alleen het gezag van de ouders en verblijf- en bezoekrechten, maar ook voogdij, plaatsing van kinderen en de kefala (artikel 1 en 3 Verdrag van den Haag).

Wat is het toepasselijk recht?

Algemene regels

De hoofdregel is dat de (uitoefening van) ouderlijke verantwoordelijkheid bepaald en geregeld wordt door het recht van de staat van de gewone verblijfplaats van het kind (artikel 16 Verdrag van Den Haag). 

De ouderlijke verantwoordelijkheid die is ontstaan op grond van het recht van de staat van de gewone verblijfplaats van het kind blijft bestaan, ook al verhuist het kind het kind later naar een ander land (artikel 16,3 Verdrag van Den Haag). Dat is vooral van belang voor ongehuwde vaders die in België wonen en waarvan de kinderen, met of zonder de vader, naar een ander land verhuizen. In veel landen, waaronder Nederland, krijgt een ongehuwde vader niet automatisch het ouderlijk gezag, maar moet hij daarvoor een extra administratieve of zelfs gerechtelijke stap zetten. Die vaders behouden voortaan het ouderlijk gezag dat ze in België hadden waardoor ze die stap niet moeten zetten.

Als er nog geen ouderlijke verantwoordelijkheid was in een andere verdragsstaat, dan wordt het van rechtswege ontstaan van ouderlijke verantwoordelijkheid wel bepaald door het recht van de staat van de nieuwe gewone verblijfplaats van het kind.

Uitzonderingen

De toepassing van het door het verdrag aangewezen recht kan alleen worden geweigerd als de toepassing kennelijk in strijd zou zijn met de openbare orde, gelet op het belang van het kind.