RvV: Toegankelijkheid grensovergang in Rafah is cruciaal bij asielbeoordeling voor Palestijnen uit Gaza

In arrest nr. 216.474 van 7 februari 2019 vernietigt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) een beslissing van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) nadat een Palestijnse verzoeker onder meer een nieuw document van de BBC voorlegt waaruit blijkt dat de grensovergang met Rafah opnieuw gesloten is sinds 19 januari 2019. Volgens dit RvV arrest in verenigde kamers is een nieuw diepgaand onderzoek door het CGVS nodig over de situatie aan deze grens.

Feiten

Een man met onbepaalde nationaliteit en van Palestijnse afkomst uit de Gazastrook (zonder UNRWA-statuut) deed op 18 november 2018 een verzoek om internationale bescherming in België. Het CGVS weigerde de man de vluchtelingenstatus en de subsidiaire beschermingsstatus. In haar beslissing oordeelde het CGVS onder meer dat er geen redenen waren om aan te nemen dat de man niet over de mogelijkheid beschikte om terug te keren naar de Gazastrook via de grensovergang in Rafah.

Op 18 januari 2019 tekende verzoeker beroep aan tegen de weigeringsbeslissing van het CGVS. In het verzoekschrift stelt hij onder meer dat een terugkeer naar Gaza via de grensovergang van Rafah in de praktijk helemaal niet probleemloos is en dat het CGVS geen diepgaand onderzoek heeft gevoerd.

Beoordeling RvV

De RvV volgt het CGVS wat betreft de weigering van vluchtelingenstatus en stelt vast dat de Palestijnse man geen geloofwaardige elementen aanbrengt waaruit kan blijken dat hij de Gazastrook is ontvlucht of er niet zou kunnen terugkeren omwille van een gegronde vrees voor vervolging in de vluchtelingenrechtelijke zin.

Vervolgens oordeelt de RvV over het voorgelegde nieuwsdocument van de BBC over de sluiting van de grensovergang met Rafah. De RvV betoogt dat het al dan niet open zijn en de toegankelijkheid van de grensovergang in Rafah een uitermate wezenlijk element uitmaakt in de beoordeling van het toekennen van internationale bescherming aan Gazanen. Dit element moet volgens de RvV betrokken worden bij de beoordeling van het reële risico op ernstige schade zoals bedoeld in artikel 48/4, §2, b) Verblijfswet (Vw).

De recent fundamenteel gewijzigde toestand aan de grensovergang in Rafah, alsook het sterk gewijzigde spanningsniveau tussen de agerende actoren in de regio (Hamas en Palestijnse Autoriteit/Fatah), vergen een diepgaand onderzoek door het CGVS naar de correcte impact op het beoordelen van internationale bescherming voor Gazanen. Dergelijk onderzoek werd in casu niet verricht door het CGVS.

Het CGVS gaat er volgens de RvV volledig aan voorbij dat verzoeker in de huidige omstandigheden enkel naar de Gazastrook zou kunnen terugkeren via een grensovergang die thans door Hamas wordt bemand. Bovendien heeft het CGVS geen grondig onderzoek gevoerd naar een mogelijk risico op het lijden van ernstige schade ingeval van terugkeer naar de Gazastrook zoals bedoeld in artikel 48/4, §2, b) Vw, met name de behandeling die afgewezen Palestijnen vanuit Europa te beurt kan vallen wanneer zij door Hamas aan de grensovergang te Rafah worden gecontroleerd.

De RvV verwijst hiervoor naar rechtspraak van het EHRM (11 januari 2007, nr. 1948/04, Salah Sheekh tegen Nederland) en de RvS (18 juli 2011, nr. 214.686), waaruit blijkt dat niet voorbij mag worden gegaan aan het reëel risico op ernstige schade dat de verzoeker bij een terugkeer naar zijn land van herkomst mogelijks zou lopen omdat hij in dat land door onveilige gebieden zou moeten reizen om zijn 'veilig gebied' te bereiken. Deze redenering is volgens de RvV op basis van de door de partijen aangevoerde elementen ook toepasselijk op het geval van Palestijnen die willen terugkeren naar de Gazastrook en die zich hierbij genoodzaakt zien om door de Sinaï in het noorden van Egypte te reizen.

De COI Focus “Egypte. Veiligheidssituatie” van 7 juni 2018 waarop het CGVS zich voor de beoordeling van de veiligheidssituatie in de Sinaï heeft gesteund kan naar het oordeel van de RvV niet voldoende actueel worden geacht om een correcte inschatting te maken van het risico dat verzoeker zou lopen bij het doorkruisen van de Sinaï. Om die reden wordt de zaak teruggestuurd naar het CGVS voor verder onderzoek.

Bericht van Vluchtelingenwerk Vlaanderen