Nieuw modelattest voor inschrijving EU-zelfstandige

Nieuwsbericht geactualiseerd op 18 december 2015

Vanaf 14 november 2015 moet een EU-zelfstandige zijn aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen bewijzen met een nieuw ingevoerd modelattest.

Een EU-zelfstandige die zich wil inschrijven in het rijksregister voor een verblijf van meer dan drie maanden moet de volgende bewijzen overmaken aan de gemeente:

  • een inschrijving in de Kruispuntbank voor ondernemingen, met ondernemingsnummer of het bewijs daarvan te zijn vrijgesteld
  • het bewijs van zijn aansluiting bij een sociale verzekeringskas voor zelfstandigen

Dat moet bij de verklaring van inschrijving (bijlage 19) of maximaal drie maanden daarna.

Vroeger bepaalde de verblijfswetgeving niet hoe een zelfstandige het bewijs moest leveren van zijn aansluiting bij een sociale verzekeringskas.

In de praktijk vroegen gemeenten een specifiek aansluitingsattest van de sociale verzekeringskas als bewijs van aansluiting. Maar er bestond hiervoor geen uniform model of wettelijke basis.

Een koninklijk besluit van 12 oktober 2015 en een ministerieel besluit van dezelfde datum voerden een modelattest in dat de sociale verzekeringskas vooraf moet invullen. De EU-zelfstandige moet dit ingevulde attest daarna bezorgen aan de gemeente.

Problematische praktijk

Verschillende gemeenten signaleren ons dat zij sinds 14 november 2015 het ingevulde modelattest rechtstreeks per mail ontvangen van de sociale verzekeringskas. De EU-zelfstandige ontvangt zelf geen ingevuld modelattest meer.

Deze praktijk is problematisch:

  • De sociale verzekeringskassen sturen de ingevulde modelattesten per mail naar de gemeenten. Er zijn echter geen afspraken naar welk e-mail adres van de gemeente het attest verstuurd wordt, en hoe de gemeenten dit moeten bewaren. Bijgevolg is het risico groot dat attesten naar het verkeerde adres verstuurd worden, verloren raken, niet aankomen wegens overvolle mailboxen enz. Proceduretermijnen kunnen daardoor verstrijken en de EU-zelfstandige ziet zijn aanvraag onterecht geweigerd. Ook betekent dit een extra belasting voor de gemeenten die nu zelf actief attesten moeten opsporen in een of meerdere mailboxen, terwijl de verblijfswetgeving dit niet als taak oplegt aan de gemeenten.
  • Deze praktijk druist in tegen de bewoordingen van de wetgeving. Volgens het Verblijfsbesluit is de EU-zelfstandige zelf verplicht om het ingevulde modelattest, ten laatste binnen de drie maanden na zijn aanvraag, over te maken aan de gemeente. De nieuwe praktijk maakt dat onmogelijk.
  • Deze praktijk maakt de (succesvolle) inschrijving van EU-zelfstandigen volledig afhankelijk van handelingen van derden, waarover de Unieburger geen enkele controle heeft.

Het is daarom aangewezen dat EU-zelfstandigen toch de afgifte van een ingevuld modelattest vragen aan hun sociale verzekeringskas. Die laatsten kunnen dat op grond van de verblijfswetgeving niet weigeren. De Unieburger kan dan zelf zijn attest aan de gemeente voorleggen, zoals voorgeschreven door het Verblijfsbesluit.